Τι σημαίνει να κατορθώσεις, σε μια χώρα με βαθιές θρησκευτικές ρίζες και ισχυρές παραδόσεις όπως η Ελλάδα, να φτιάξεις το πρώτο αποτεφρωτήριο; Στην εκπομπή Direct με τον Γιώργο Ευγενίδη, ο Αντώνης Αλακιώτης — πρόεδρος της Ελληνικής Κοινωνίας Αποτέφρωσης — εξιστορεί τη μακρά και επίπονη πορεία που οδήγησε στο πρώτο αποτεφρωτήριο της χώρας — και πώς, μετά από έξι χρόνια λειτουργίας, η «τελευταία επιθυμία» αποκτά υπόσταση.
Όλα ξεκίνησαν από μία υπόσχεση: Ο κύριος Αλακιώτης αφηγείται ότι το 1996 είχε υποσχεθεί στον φίλο του, τον ζωγράφο Παύλο Μοσχίδη, ότι θα καταβάλει προσπάθεια ώστε η αποτέφρωση να είναι δυνατή και στην Ελλάδα. Στην πράξη όμως, χρειάστηκαν 23 ολόκληρα χρόνια για να ξεπεραστούν τα θεσμικά, πολιτικά και θρησκευτικά εμπόδια.
Οι αντιδράσεις από τον χριστιανικό χώρο ήταν έντονες -ήδη από το 1917 η καθολική εκκλησία είχε εκδώσει διάταγμα κατά της αποτέφρωσης- και ότι η Εκκλησία της Ελλάδος διατηρεί μέχρι σήμερα επιφυλάξεις ή ανοικτές αντιστάσεις.
Ο κ. Αλακιώτης στάθηκε σε κρίσιμα σημεία της πορείας: Αρχικά, παρά τις πρώτες προσπάθειες, δεν υπογράφτηκε το αντίστοιχο νομοσχέδιο επί Αλέκου Παπαδόπουλου. Το 2004 κατατέθηκε νέα πρόταση — τότε υπογράφουν η Ντόρα Μπακογιάννη και ο Εβερτ, όμως ο τότε υπουργός Εσωτερικών Κώστας Σκανδαλίδης αρνείται. Ο νόμος τελικά ψηφίστηκε το 2006, χάρη στην πρωτοβουλία της Ντόρας Μπακογιάννη (τότε δημάρχου Αθηναίων) και παρεμβάσεις προς την Εκκλησία και πολιτικούς, όπως ο Χριστόδουλος και ο Προκόπης Παυλόπουλος. Στη συνέχεια διαμαρτυρίες και πολιτική αδιαφορία καθυστέρησαν την εφαρμογή. Το 2009 έγινε προσπάθεια για Κοινή Υπουργική Απόφαση (ΚΥΑ) ενώ στη συνέχεια το θέμα πέρασε στην αρμοδιότητα των δήμων.
Οι περιπέτειες στους δήμους ήταν μεγάλες καθώς αφενός υπήρχε ο φόβος του πολιτικού κόστους και αφετέρου διοικητικές δυσκολίες σε ιδιοκτησιακά ζητήματα π.χ. το νεκροταφείο Ζωγράφου κρίθηκε «αγνώστου ιδιοκτήτη» και «καταπατημένο». Θετικός αποδείχθηκε ο Δήμος Μαρκοπούλου, όπου λήφθηκε ομόφωνη απόφαση αρχικά, ωστόσο η μεσολάβηση του Μητροπολίτη Μεσογαίας άλλαξε τα πράγματα. Οπως θυμάται ο κ. Αλακιώτης «στο νέο δημοτικό συμβούλιο η εκκλησία με κατάρες και βρισιές περιέβαλε κι εμένα και τον δήμαρχο».
Η πρώτη αποτέφρωση και η «σταδιακή αποδοχή»
Η πρώτη επίσημη αποτέφρωση στην Ελλάδα έγινε στις 30 Σεπτεμβρίου 2019, στη Ριτσώνα — μια γυναίκα από την Κρήτη. Ο κ. Αλακιώτης θυμάται ότι τα παιδιά της μητέρας αυτής του είχαν πει ότι, αν δεν έβρισκαν ιερέα που να δεχθεί να τελέσει ιερό ευχέλαιο, θα αναγκάζονταν να τη θάψουν — παρά τη δική της επιθυμία για αποτέφρωση.
Από τότε, όπως λέει, η ζήτηση έχει αυξηθεί: ξεκίνησαν με περίπου 2.400 αποτέφρωσεις ετησίως και πλέον φτάνουν τις 5.000 το χρόνο.
Αναφορικά με τις αντιδράσεις της Εκκλησίας επισημαίνει: «Ο θάνατος είναι η βαριά βιομηχανία της Εκκλησίας», αναφερόμενος στις τελετές, τα τριήμερα, τις επισκέψεις συγγενών που προσφέρουν οικονομικά και κοινωνικά «κέρδη» στην εκκλησιαστική παράδοση. Για το μέλλον, αναφέρθηκε στο νέο αποτεφρωτήριο της Θεσσαλονίκης που έχει δρομολογηθεί — μια κίνηση που, αν ολοκληρωθεί, θα απλώσει την επιλογή σε όλη τη χώρα.
Πηγή: protothema.gr
