Τι είναι η μεταγνώση;
Ο όρος «μεταγιγνώσκειν» χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά από τον Flavell το 1979, o οποίος το όρισε ως το «γιγνώσκειν του γιγνώσκειν» και ουσιαστικά αναφέρεται στην κατανόηση του τρόπου σκέψης του εκάστοτε ατόμου και στην γνώση του για τον τρόπο με τον οποίο οδηγείται στη μάθηση.
Μέσω της μεταγνώσης το άτομο είναι σε θέση να παρακολουθεί, να ελέγχει και να αξιολογεί την πορεία που ακολούθησε για να επιλύσει ένα πρόβλημα.
Η μεταγνώση, συνεπώς, είναι μια εσωτερική διεργασία, ένας εσωτερικός διάλογος και συνδέεται άρρηκτα με την ανάπτυξη κριτικής σκέψης.
Τι είναι οι Μεταγνωστικές Δεξιότητες;
Οι µεταγνωστικές δεξιότητες ή στρατηγικές αποτελούν δεξιότητες μέσω των οποίων διεξάγεται ο έλεγχος του «γιγνώσκειν». Είναι διαδικασίες ή στρατηγικές που εφαρμόζονται σκόπιµα για τη ρύθμιση της γνωστικής επεξεργασίας και της δράσης ή της συμπεριφοράς. Καλλιεργούνται µέσα από την άσκηση, αποσκοπούν στον έλεγχο της γνωστικής επεξεργασίας και διευκολύνουν την µάθηση.
Η θεωρία του µεταγιγνώσκειν οδήγησε την εκπαιδευτική ψυχολογία στο πέρασμα από τα συµπεριφορικά και γνωστικά μοντέλα στα μοντέλα αυτορρύθμισης της συμπεριφοράς και αυτορρύθμισης της μάθησης.
Μεταγνωστικές δεξιότητες και εκπαίδευση
Η καλλιέργεια μεταγνωστικών δεξιοτήτων πρέπει να αποτελεί πρωταρχικό σκοπό των αναλυτικών προγραμμάτων σπουδών. Ο εκπαιδευτικός μέσω των κατάλληλων μεθόδων, τεχνικών και στρατηγικών δύναται να οδηγήσει τους μαθητές στην ανάπτυξη αυτών, καθώς η στείρα απομνημόνευση κα εφαρμογή γνώσεων δεν πρέπει να αποτελούν, πλέον, το ζητούμενο του εκπαιδευτικού συστήματος, λαμβάνοντας, μάλιστα, υπόψιν τις ραγδαίες αλλαγές που επισυμβαίνουν σε παγκόσμιο επίπεδο και οι οποίες καλούν τον εκάστοτε μαθητή να επιβιώσει σε μια άγνωστη αγορά εργασίας.
Ωστόσο, μέσα από έρευνες έχει διαφανεί ότι ένας πολύ μικρός αριθμός μαθητών (με ή χωρίς Μαθησιακές Δυσκολίες) κάνει χρήση μεταγνωστικών δεξιοτήτων, γεγονός καθόλα λυπηρό, καθώς αυτές μελλοντικά βοηθούν το παιδί να δραστηριοποιείται και να λειτουργεί αυτόνομα.
_____________________
Η Πηνελόπη Τσακανίκα είναι Ειδική Παιδαγωγός, Απόφοιτη του Τμήματος Ειδικής Αγωγής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, με Μεταπτυχιακές Σπουδές στις Επιστήμες της Αγωγής - Ειδική Εκπαίδευση του Πανεπιστημίου Λευκωσίας και Εξειδικευμένη Επιμόρφωση σε θέματα Διδακτικών Παρεμβάσεων και Συμβουλευτικής Γονέων από το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών.
