Μορφές εκδήλωσης των προβληματικών συμπεριφορών
Οι κυριότερες μορφές με τις οποίες εκδηλώνονται τα συναισθηματικά και συμπεριφορικά προβλήματα των μαθητών, γενικότερα, είναι η επιθετικότητα, η κοινωνική απόσυρση, η εκφοβιστική συμπεριφορά, η προκλητική, ανέντιμη, παραβατική συμπεριφορά και σε ακραίες περιπτώσεις η παιδική εγκληματικότητα.
Στο παρόν κείμενο θα αναλύσουμε μόνο την επιθετικότητα και την εκφοβιστική συμπεριφορά, καθώς αυτές παρουσιάζονται με μεγαλύτερη συχνότητα στα περισσότερα παιδιά με προβληματική συμπεριφορά.
Επιθετικότητα
Επιθετικότητα είναι μια βίαιη μορφή συμπεριφοράς, η οποία αποσκοπεί στην πρόκληση ζημίας, πόνου, άγχους, τραυματισμού ή καταστροφής.
Η επιθετικότητα υφίστανται σε όλους σχεδόν τους έμβιους οργανισμούς και στα παιδιά ειδικότερα, πιστεύεται ότι εμφανίζεται ήδη από την νηπιακή ηλικία, όταν αρχίζουν να ανησυχούν για ότι θεωρούν ιδιοκτησία τους.
Οι οπαδοί της συμπεριφορικής θεωρίας πιστεύουν ότι η επιθετικότητα είναι προϊόν μάθησης και μπορεί να ενισχυθεί όχι μόνο από το οικογενειακό περιβάλλον αλλά και από το σχολικό.
Εκφοβιστική συμπεριφορά / Σχολικός εκφοβισμός
Αυτού του τύπου η συμπεριφορά στα πλαίσια του σχολείου δεν είναι ένα πρόσφατο φαινόμενο, αλλά τα τελευταία χρόνια εξαιτίας της έξαρσης του φαινομένου και της πρόσφατης ποινικοποίησής του, έχει εκδηλωθεί έντονο ερευνητικό ενδιαφέρον με σκοπό την αποτελεσματική αντιμετώπισή του.
Ο σχολικός εκφοβισμός είναι η επιθετική εκείνη συμπεριφορά που επαναλαμβάνεται απρόκλητα και εσκεμμένα και αποτελεί κατάχρηση εξουσίας. Συνήθως κατευθύνεται προς εκείνα τα άτομα – θύματα που εκλαμβάνονται από τους θύτες ως υποδεέστερα και αδύναμα λόγω της σωματικής ή ψυχολογικής τους διάπλασης.
Οι μορφές βίας που μπορεί να εκλάβει η εκφοβιστική συμπεριφορά διακρίνεται σε σωματική, λεκτική, κοινωνική και ηλεκτρονική και επιφέρουν άμεσες συνέπειες στα θύματα, αλλά και στους θύτες σε μακροχρόνιο επίπεδο, και στο άμεσο περιβάλλον αυτών.
Σε επόμενο κείμενό μας θα αναφέρουμε ορισμένες τεχνικές αντιμετώπισης και τροποποίησης της προβληματικής συμπεριφοράς των μαθητών.
_______________________
Η Πηνελόπη Τσακανίκα είναι Ειδική Παιδαγωγός, Απόφοιτη του Τμήματος Ειδικής Αγωγής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, με Μεταπτυχιακές Σπουδές στις Επιστήμες της Αγωγής - Ειδική Εκπαίδευση του Πανεπιστημίου Λευκωσίας και Εξειδικευμένη Επιμόρφωση σε θέματα Διδακτικών Παρεμβάσεων και Συμβουλευτικής Γονέων από το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών.
