Πότε όμως αυτές αγγίζουν τα όρια του «μη φυσιολογικού»;
Γενικότερα στις ημέρες μας τείνει να χαρακτηρίζεται μάλλον ως μη φυσιολογική η έντονη κινητικότητα του παιδιού, χρησιμοποιώντας πολλές φορές καταχρηστικά τον όρο της υπερκινητικότητας.
Σε συζητήσεις μας με γονείς έχει χρησιμοποιηθεί κατά κόρον ο όρος αυτός θέλοντας να δηλωθεί με αυτόν τον τρόπο η υπερβολική κατά αυτούς ανάγκη του παιδιού για κίνηση και εξερεύνηση.
Στην πραγματικότητα είναι ιδιαιτέρως δύσκολος ο διαχωρισμός μεταξύ φυσιολογικής ζωηρότητας και ΔΕΠ-Υ (Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής-Υπερκινητικότα) ειδικά κατά την προσχολική ηλικία.
Υπάρχουν ωστόσο ορισμένες ποσοτικές και ποιοτικές διαφορές που συνηγορούν υπέρ της μιας ή της άλλης. Πιο συγκεκριμένα:
- Ένα παιδί με υπερβολική ζωηρότητα είναι σε θέση να ελέγξει τα επίπεδα της κινητικότητάς του όταν το απαιτεί η περίσταση. Παραδείγματος χάριν ένα ζωηρό παιδί μπορεί να μείνει ήσυχο μέσα στην τάξη, κατά τη διάρκεια επισκέψεων κ.οκ σε αντίθεση με ένα παιδί με ΔΕΠ-Υ.
- Ένα παιδί με ΔΕΠ-Υ μπορεί να χαρακτηριστεί ως «αδέξιο» αναφορικά ως προς την ανάπτυξη της λεπτής και αδρής του κινητικότητας. Συχνά το παιδί αυτό πέφτει, κάνει ζημιές και αντιμετωπίζει δυσκολίες στη ζωγραφική, στο κόψιμο με το ψαλίδι κ.ά, δυσκολίες που συνήθως δεν αντιμετωπίζει ένα παιδί που είναι απλώς ζωηρό.
- Το παιδί με ΔΕΠ-Υ συνήθως εμφανίζει αυξημένη κινητικότητα ακόμη και κατά τη διάρκεια του ύπνου, όπου μπορεί να στριφογυρίζει συνεχώς, να κλοτσάει, να «τινάζεται» και γενικότερα να έχει έναν ανήσυχο ή ολιγόωρο και διακεκομμένο ύπνο.
- Ένα παιδί με ΔΕΠ-Υ συχνά εμφανίζει προβλήματα λόγου και ομιλίας (καθυστέρηση έναρξης ομιλίας, δυσκολίες στην άρθρωση και στη σύνταξη).
- Επιπλέον η δυνατότητα συγκέντρωσης ενός παιδιού με ΔΕΠ-Υ είναι περιορισμένη κατά πολύ, σε αντίθεση με ένα παιδί ζωηρό που μπορεί να συγκεντρωθεί πιο εύκολα χωρίς την παροχή κάποιου υψηλού κινήτρου.
- Τέλος το παιδί με ΔΕΠ-Υ είναι συνήθως πιο οξύθυμο και ευέξαπτο, στοιχεία που πυροδοτούνται και από την αδυναμία του να ανταπεξέλθει στις απαιτήσεις του περιβάλλοντός του εμφανίζοντας αντιδραστική συμπεριφορά σε μεγαλύτερη συχνότητα από ένα απλώς ζωηρό παιδί.
_______________________
Η Πηνελόπη Τσακανίκα είναι Ειδική Παιδαγωγός, Απόφοιτη του Τμήματος Ειδικής Αγωγής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, με Μεταπτυχιακές Σπουδές στις Επιστήμες της Αγωγής - Ειδική Εκπαίδευση του Πανεπιστημίου Λευκωσίας και Εξειδικευμένη Επιμόρφωση σε θέματα Διδακτικών Παρεμβάσεων και Συμβουλευτικής Γονέων από το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών.
