«Πού κρύβεται η Υψιπύλη;» ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ι | Αξιολόγηση

Συγκεκριμένα, στη συνάντηση έλαβαν μέρος οι εκπαιδευτικοί: Κατερίνα Βολογιάννη και Χρυσούλα Κουκουνάρη, διδάσκουσα και Δ/ντρια αντίστοιχα του 3ου Δημοτικού Μύρινας, Μαρία Παπαπαναγιώτου, Δ/ντρια Γυμνασίου Μούδρου και μέλος της Ομάδας επιστημονικής τεκμηρίωσης, και Παρασκευή Τσέτσου, Αναπληρώτρια Δ/ντρια Γυμνασίου Μύρινας· τα μέλη της Ομάδας επιστημονικής τεκμηρίωσης: Δρ Δέσποινα Δούκα, φιλόλογος, Δ/ντρια του 2ου ΓΕ.Λ. Αγ. Παρασκευής, Θοδωρής Μπελίτσος, συγγραφέας και πρώην εκπαιδευτικός, Δημήτρης Πλάντζος, Καθηγητής Αρχαιολογίας· και οι εκπρόσωποι των διοργανωτών: Αγγελική Τσέλιου, Συντονίστρια Places & Traces AMKE και Θέκλα Φιλίππου, Πρόεδρος Λυκείου των Ελληνίδων Λήμνου.

Τη συνάντηση αξιολόγησης χαιρέτισε ο Δρ Γιώργος Μονογιούδης, εκπρόσωπος του Μορφωτικού και Πολιτιστικού Τμήματος της Πρεσβείας της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας. Το Κεφάλαιο Ι του προγράμματος «Πού κρύβεται η Υψιπύλη;» συγχρηματοδοτήθηκε από το γερμανικό Ομοσπονδιακό Υπουργείο Εξωτερικών από πόρους του Ελληνογερμανικού Ταμείου για το Μέλλον.

Η συζήτηση βασίστηκε στις απαντήσεις σε δύο ερωτηματολόγια τα οποία οι συμμετέχοντες είχαν κληθεί να συμπληρώσουν πριν από τη συνάντηση: το ένα απευθυνόταν στους εταίρους υλοποίησης και το δεύτερο, κατάλληλα προσαρμοσμένο, στις μαθήτριες και τους μαθητές Γυμνασίου που συμμετείχαν στις δράσεις του προγράμματος κατά το σχολ. έτος 2021-22.

Ο στόχος της αξιολόγησης του Κεφαλαίου Ι ήταν διττός: αφενός να αποτυπώσει την εμπειρία της πιλοτικής εφαρμογής από την πλευρά των συμμετεχόντων και της ομάδας έργου, και, αφετέρου, να αναγνωρίσει αδυναμίες και δυνατότητες βελτίωσης για τη συνέχεια του προγράμματος “Πού κρύβεται η Υψιπύλη;”

Γενικό συμπέρασμα: Το Κεφάλαιο Ι αξιολογήθηκε ως επιτυχής πιλοτική εφαρμογή μιας καλής πρακτικής στον χώρο της άτυπης, βιωματικής εκπαίδευσης και της βασισμένης στον τόπο μάθησης, που κατάφερε να προσελκύσει το ενδιαφέρον της εκπαιδευτικής αλλά και της ευρύτερης λημνιακής κοινότητας. Με βασικά της πλεονεκτήματα τον πρωτότυπο αφηγηματικό χαρακτήρα και το αξιόπιστο διαθεματικό περιεχόμενο, η εμπειρία αυτή, εμπλουτισμένη με τις ειδικότερες διαπιστώσεις της αξιολόγησης (βλ. Παράρτημα), δύναται να χρησιμεύσει ως οδηγός για τα επόμενα δύο Κεφάλαια, αλλά και για νέες δράσεις, αντίστοιχης ή μεγαλύτερης εμβέλειας. Τα καλά αποτελέσματα του Κεφαλαίου Ι έρχεται να επιβεβαιώσει ο μεγάλος αριθμός των σχολείων (συνολικά οκτώ Δημοτικά, Γυμνάσια, ΓΕΛ και ΕΕΕΕΚ της Λήμνου) που θα συμμετέχουν στο Κεφάλαιο ΙΙ του προγράμματος (σχολ. έτος 2022-23).

Α. Περιεχόμενο και δράσεις: Πολύ υψηλή θεωρήθηκε η συνάφεια των δράσεων της πιλοτικής εφαρμογής με τους στόχους του προγράμματος και επαρκής ο αριθμός των περιπάτων και των εργαστηρίων.

Από τα κίνητρα συμμετοχής για εκπαιδευτικούς, παιδιά και συνεργάτες υλοποίησης ξεχώρισαν η έμφαση στην τοπικότητα και τη γνωριμία με τη λημνιακή Ιστορία, η φρέσκια ματιά και η βιωματική παιδαγωγική προσέγγιση, καθώς και το καλά οργανωμένο πλαίσιο που προσέφερε το πρόγραμμα στις συμμετέχουσες σχολικές ομάδες. 

Η εκδήλωση “Γιορτάζουμε με την Υψιπύλη!” θεωρήθηκε επιτυχής ως προς την προετοιμασία και τα επιμέρους σκέλη της (μαθητική έκθεση και παράσταση), ενώ ιδιαίτερη αναφορά έγινε στη μαθητική διαβούλευση η οποία, αν και κατάφερε να κινητοποιήσει τα παιδιά, θα χρειαστεί καλύτερη προετοιμασία και πιο ενεργό ρόλο των παιδιών για να αποδώσει στα επόμενα Κεφάλαια.  

Β. Μέθοδος: Η διαθεματική προσέγγιση των δράσεων και η ενσωμάτωση πρακτικών της άτυπης, βιωματικής εκπαίδευσης και της βασισμένης στον τόπο εκπαίδευσης (Place-based Education/Learning) κρίθηκαν επαρκείς και πολύ επαρκείς, και ο βαθμός κινητοποίησης των παιδιών υψηλός. Ως προς την ενίσχυση των οριζόντιων δεξιοτήτων στα παιδιά, οι δράσεις κρίθηκαν αποτελεσματικές. 

Γ. Επικοινωνία: Πολύ θετικά αποτιμήθηκε η εσωτερική επικοινωνία (ομάδα έργου, συνεργασία φορέων υλοποίησης, συμμετοχικότητα), ενώ τονίστηκε και ο ρόλος της στην υπέρβαση των εμποδίων που θα μπορούσε να δημιουργήσει η ποικιλία των εταίρων (εκπαιδευτικοί, μαθητές/τριες, επιστήμονες, καλλιτέχνες, φορείς της ΚτΠ). 

Η εξωτερική επικοινωνία, όπως καταγράφηκε μέσα από την ανοιχτή εκδήλωση “Γιορτάζουμε με την Υψιπύλη!” και την ανταπόκριση της κοινότητας στις εκστρατείες προώθησης του προγράμματος, θεωρήθηκε, αντίστοιχα, πολύ ικανοποιητική και ικανοποιητική. Ωστόσο, όπως σημειώθηκε στη συζήτηση, σε μια πρώτη, πιλοτική εφαρμογή, τα ποιοτικά χαρακτηριστικά είναι πιο σημαντικά από τα ποσοτικά.  

Δ. Προβλήματα και διαχείρισή τους: Με καλή οργάνωση, αρμονική συνεργασία και επιμονή αντιμετωπίστηκαν “τεχνικά” προβλήματα της συμμετοχής των σχολείων και η επικάλυψη των δράσεων του Κεφαλαίου Ι με ιδιωτικές δραστηριότητες των παιδιών αλλά και ανειλημμένες σχολικές υποχρεώσεις. Παρά την εξασφαλισμένη χρηματοδότηση, οι διοργανωτές χρειάστηκε να κινηθούν πολύ προσεκτικά στη διαχείριση του προϋπολογισμού· κάτι που, σε συνδυασμό με τη μεγάλη ανταπόκριση των σχολείων, επιβάλλει την αναζήτηση μιας πιο συνολικής λύσης για τα επόμενα Κεφάλαια. 

Ε. Μαθητική αξιολόγηση: Πρόδηλη ήταν, βάσει των μαθητικών ερωτηματολογίων, η ικανοποίηση των παιδιών από τη συμμετοχή τους στο πρόγραμμα και η επιθυμία τους να συνεχιστεί, παρά τις δυσκολίες που τους δημιουργεί η πίεση χρόνου στην καθημερινότητα. Ο αφηγηματικός ιστός που συνέχει τα Κεφάλαια του προγράμματος (η Υψιπύλη ως μυθική βασίλισσα και αφηγήτρια, το ίδιο το αφήγημα τόπου που αναδύεται μέσα από τις δράσεις) φαίνεται πως κίνησε το ενδιαφέρον τους και διαμόρφωσε προσδοκίες για τη συνέχεια.