Η μελέτη, αποτέλεσμα συνεργασίας κορυφαίων πανεπιστημίων, αποκαλύπτει πως ο αρχαίος πηλός της Λήμνου μπορεί να εμπνεύσει καινοτόμες λύσεις για την υγεία του εντέρου στον 21ο αιώνα.
Το άρθρο του phys.org:
Μια ομάδα επιστημόνων ανακάλυψε ότι ένας αρχαίος θεραπευτικός πηλός, γνωστός ως «Λημνιακή γη» (LE), θα μπορούσε να εμπνεύσει νέα κατανόηση για τη στήριξη της υγείας του εντέρου στη σύγχρονη εποχή.
Η ομάδα πιστεύει επίσης ότι η LE ήταν πιθανότατα το πρότυπο για το σύγχρονο ιατρικό χάπι, ήδη από την 1η χιλιετία π.Χ., αφού διαμορφωνόταν σε μικρά σφαιρίδια, σφραγίζονταν και καταναλώνονταν με υγρά όπως το κρασί.
Αυτή η νέα μελέτη, από ερευνητές των Πανεπιστημίων της Γλασκώβης, του Strathclyde, και του Τεχνικού Πανεπιστημίου Κρήτης, υποδεικνύει ότι οι θεραπευτικές ιδιότητες της LE ίσως ήταν αποτέλεσμα μιας σκόπιμης συνδυαστικής χρήσης συγκεκριμένων αργίλων με ορισμένους μύκητες.
Η έρευνα, που δημοσιεύθηκε στο PLOS ONE, προτείνει ότι ο συνδυασμός ορισμένων αργίλων με ευεργετικούς μύκητες μπορεί να παράγει ενώσεις που επηρεάζουν θετικά τα βακτήρια του εντέρου, βοηθώντας στη διατήρηση μιας ισορροπημένης μικροχλωρίδας του εντέρου—κλειδί για τη συνολική ευεξία.
Οι ερευνητές δηλώνουν: «Όσον αφορά τη Λημνιακή Γη, η ακριβής συνταγή για την προετοιμασία της παραμένει, και πιθανώς θα παραμείνει, ασαφής. Επιπλέον, μπορεί να έχει τροποποιηθεί με την πάροδο του χρόνου. Η έρευνα για τη LE, και όσα ήδη γνωρίζουμε γι’ αυτήν, αποτέλεσε εφαλτήριο για τη διερεύνηση της στοχευμένης ρύθμισης της μικροχλωρίδας».
«Τα δεδομένα μας παρέχουν έναν πιθανό μηχανισμό σύμφωνα με τον οποίο οι καλλιέργειες μύκητα και αργίλου μαζί μπορούν να αποτελέσουν ένα πολύτιμο εργαλείο για τη ρύθμιση της μικροχλωρίδας, ώστε να προληφθεί η πρόοδος φλεγμονωδών ασθενειών, και ίσως να περιορίσουν και τις εντερικές λοιμώξεις. Κατά συνέπεια, προτείνουν δρόμους για περαιτέρω ανάπτυξη του αρχαίου δυναμικού της LE στο πλαίσιο του 21ου αιώνα».
Για περισσότερα από 2.500 χρόνια, η Λημνιακή Γη έχει θεωρηθεί ένα φάρμακο για την προστασία από δηλητήρια που λαμβάνονται είτε μέσω κατάποσης είτε μέσω ένεσης, ενώ κατά τη μεταμεσαιωνική περίοδο χρησιμοποιήθηκε ακόμη και κατά της πανούκλας.
Η Δρ. Έφη Photos-Jones, αρχαιολογική επιστήμονας από τη Σχολή Ανθρωπιστικών Σπουδών του Πανεπιστημίου της Γλασκώβης και επικεφαλής της έρευνας, δήλωσε: «Η μελέτη μας ξεκίνησε πριν από πολλά χρόνια στο νησί της Λήμνου στο βόρειο Αιγαίο, Ελλάδα. Εξετάζοντας ιστορικά δείγματα Λημνιακής Γης (16ος–18ος αιώνας μ.Χ.) από το Μουσείο Φαρμακείων του Πανεπιστημίου της Βασιλείας, ανακαλύψαμε ότι αυτά τα δείγματα περιείχαν συγκεκριμένα είδη μυκήτων που δεν υπήρχαν στον φυσικό πηλό της Λήμνου.
»Αυτό μας οδήγησε να αναρωτηθούμε αν αυτοί οι μύκητες αποτελούσαν μέρος της αρχικής συνταγής. Αρχαία κείμενα αναφέρουν μια τελετή “ευλογίας” με σιτάρι και κριθάρι, υποδεικνύοντας ότι αυτοί οι σπόροι—οι οποίοι συχνά μολύνονταν κατά την αποθήκευση από συγκεκριμένους μύκητες—ίσως προστίθεντο σκόπιμα.
»Η εικασία αυτή οδήγησε, κατά τη γνώση μας, στην πρώτη προσπάθεια να αποδειχθεί η παρουσία και η φύση μικροοργανισμών (βακτηρίων, μυκήτων) στα αρχαία θεραπευτικά ορυκτά, μέσω ανάλυσης DNA, χρησιμοποιώντας μια μέθοδο που ανέπτυξε ο Δρ. Charles Knapp στο Πανεπιστήμιο Strathclyde».
Μετά την εξέταση ιστορικών δειγμάτων Λημνιακής Γης από το Πανεπιστήμιο της Βασιλείας, η ομάδα καλλιέργησε δικούς της μύκητες και πηλούς (έναν πηλό πλούσιο σε σμεκτίτη και έναν άλλον πηλό πλούσιο σε καολινίτη) σε ελεγχόμενο περιβάλλον, επιτρέποντας τη δημιουργία βιοδραστικών ενώσεων.
Ο καθηγητής Simon Milling, καθηγητής Ανοσολογίας από το Κέντρο Ανοσοβιολογίας της Σχολής Λοιμώξεων και Ανοσίας του Πανεπιστημίου της Γλασκώβης, πρόσθεσε: «Η ανασχεδιασμένη Λημνιακή Γη του 21ου αιώνα δείχνει ότι αυτό το αρχαίο φάρμακο έχει τη δυνατότητα να υποστηρίξει την καλή υγεία του εντέρου για τους ανθρώπους του σήμερα».
Οι δοκιμές των ερευνητών έδειξαν ότι ο συνδυασμός πηλού σμεκτίτη και μύκητα παρουσίαζε ευρεία αντιβακτηριακή δράση και μοναδικά θετικές επιδράσεις στη μικροχλωρίδα του εντέρου.
Η καθηγήτρια Δανάη Βενιέρη, από τη Σχολή Χημικών και Περιβαλλοντικών Μηχανικών του Πολυτεχνείου Κρήτης, δήλωσε: «Τα αποτελέσματα ήταν πολύ ενδιαφέροντα. Οι δοκιμές ενάντια σε κοινά παθογόνα έδειξαν ότι ο συνδυασμός πηλού σμεκτίτη και μύκητα είχε σημαντικά καλύτερη αντιβακτηριακή δραστηριότητα σε σύγκριση με άλλους πηλούς και το δείγμα ελέγχου».
Ο καθηγητής Γιώργος Χριστίδης, από τη Σχολή Μηχανικών Ορυκτών Πόρων του Πολυτεχνείου Κρήτης, πρόσθεσε: «Οι πηλοί που περιέχουν ενώσεις σιδήρου και τιτανίου είναι γνωστό ότι αλληλεπιδρούν με μικροοργανισμούς (βακτήρια), αλλά ο ρόλος των ίδιων των ορυκτών του πηλού, που αποτελούν τα κύρια συστατικά των πηλών, δεν έχει προηγουμένως θεωρηθεί σημαντικός».
Δεδομένης της σημαντικής αντιβακτηριακής τους δραστηριότητας, ήταν απαραίτητο να εντοπιστούν οι βιοδραστικές ενώσεις. Η ανάλυση μεταβολομικής μέσω υγρής χρωματογραφίας - φασματομετρίας μάζας (LC-MS) από τον Δρ. Νικ Ράτραϊ στο Πανεπιστήμιο Strathclyde αποκάλυψε μια ποικιλία βιοδραστικών ενώσεων, κάποιες κοινές σε πολλούς πηλούς και άλλες μοναδικές στον πηλό σμεκτίτη.
Περαιτέρω δοκιμές, αυτή τη φορά σε εργαστηριακά ποντίκια στο εργαστήριο του καθηγητή Milling, έδειξαν ότι η διατροφή τους με τον συνδυασμό πηλού σμεκτίτη και μύκητα είχε μοναδικά θετικές επιδράσεις στη μικροχλωρίδα του εντέρου τους.
Ο ανεξάρτητος ερευνητής και μακροχρόνιος συνεργάτης Δρ. Alexander Jones δήλωσε: «Ο πηλός σμεκτίτη φάνηκε να έχει παίξει σημαντικό ρόλο στην ενίσχυση του δραστικού συστατικού».
Ο Δρ. Umer Zeeshan Ijaz από τη Σχολή Μηχανικών James Watt του Πανεπιστημίου της Γλασκώβης πρόσθεσε: «Με τις πρόσφατες προόδους στις τεχνολογίες omics και στις in situ αναλυτικές προσεγγίσεις, αποκτούμε αυξανόμενη γνώση και εμπιστοσύνη στο πώς η σύνθεση και η λειτουργία της μικροχλωρίδας του εντέρου μπορούν να τροποποιηθούν για τη βελτίωση της υγείας, οδηγώντας σε καινοτομίες στην υγειονομική περίθαλψη, ανάπτυξη θεραπειών και διαχείριση ασθενειών».
