Η Λήμνος είναι ένα από τα νησιά που δεν έγιναν γνωστά λόγω του τουρισμού και ίσως σε αυτό να οφείλει και ένα μεγάλο μέρος της γοητείας της. Το νησί του Ηφαίστου, όπου βρήκε καταφύγιο ο θεός της φωτιάς και της μεταλλουργίας όταν τον εξόρισε ο πατέρας του, Δίας, από τον Όλυμπο, αλλά και το νησί των Αργοναυτών, καθώς αποτέλεσε την πρώτη και πιο μακροχρόνια στάση τους στο ταξίδι τους για την Κολχίδα, έχει αμέτρητες ιστορίες να αφηγηθεί και πολλούς αρχαιολογικούς χώρους διάσπαρτους σε όλη την έκτασή του.
Σχεδόν επίπεδη, με μεγαλύτερη κορυφή το ύψους μόλις 470 μέτρων όρος Βίγλα, αφιερώθηκε στη γεωργία και την κτηνοτροφία και όχι στη ναυτιλία, όπως τα γειτονικά νησιά της, αν και η θέση της ήταν ανέκαθεν στρατηγική και σημαντική σε όλες τις περιόδους της ιστορίας.
Φωτό: Χρήστος Καββούρης
Εμείς βρεθήκαμε εκεί καλεσμένοι του Lemnos Philema, του Συλλόγου Γαστρονομίας και Οίνου Λήμνου, που έχει κάνει τα πάντα για να μπει το νησί στον παγκόσμιο γαστρονομικό χάρτη. H Άνθεια Κώτση, founder του Lemnos Philema, ήταν μαζί μας σε όλο το ταξίδι και μας μίλησε για την ίδρυση του δραστήριου συλλόγου.
«Η ιδέα του Lemnos Philema γεννήθηκε το 2016, την ίδια χρονιά που γνώρισα τη Λήμνο και αμέσως θεώρησα χρέος μου αλλά και αναγκαίο για τη χώρα μας να δημιουργήσουμε κάτι για να προωθήσουμε το γαστρονομικό πλούτο του νησιού. Ένα νησί αύταρκες, με ισχυρό πρωτογενή τομέα, με σιτηρά, ψάρια, τυριά, αμπέλια, ελαιώνες, αμνοερίφια, το δικό του μέλι αλλά και πολλές μεταποιητικές εταιρείες που κρατούν ζωντανή την ταυτότητα του τόπου. Όλα αυτά τα προϊόντα προς έκπληξή μου είδα να χρησιμοποιούνται και με το παραπάνω στην εστίαση του νησιού αναβιώνοντας τις τοπικές συνταγές. Μαζί με τη Δέσποινα Παντελιά φέραμε κοντά ανθρώπους της γαστρονομίας και του κρασιού, ενώ το 2017 διοργανώσαμε το 1ο Φεστιβάλ Γαστρονομίας και Οίνου Λήμνου Lemnos Philema. Από τότε έχουμε δημιουργήσει μια δυνατή ομάδα που έχει κάνει γνωστή τη γαστρονομία του νησιού πανελλαδικά, με δράσεις καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου, όπως συνεργασίες με γνωστούς σεφ στις ημέρες Λήμνου σε εστιατόρια της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης καθώς και εκπαιδευτικές ημερίδες στο νησί».
Η Άνθεια Κώτση, founder & organizer του Lemnos Philema, που φροντίζει για τη διάδοση της γαστρονομίας και της οινοποιίας του νησιού. Φωτό: Χρήστος Καββούρης
Η Άνθεια κατάφερε μέσα σε μερικές ημέρες να μας μεταδώσει την αγάπη της για το νησί και έτσι μπορέσαμε να μυηθούμε στη φιλοσοφία του και να γνωρίσουμε την καρδιά του. Λίγο προτού ξεκινήσουμε, συζητώντας για όλους εκείνους που θα συναντήσουμε, μου είπε χαρακτηριστικά: «Με την άφιξή σας στη Λήμνο θα νιώσετε μια μοναδική και ξεχωριστή αίσθηση να σας κατακλύζει, σαν να εισέρχεστε σε έναν επίγειο παράδεισο. Τα έντονα χρώματα του καλοκαιριού, το χρυσαφί που αιχμαλωτίζει το βλέμμα και το γλυκό πράσινο την άνοιξη που σε γαληνεύει, η απαράμιλλη ομορφιά των τοπίων, το terroir με τους λόφους, οι πεδιάδες με τα στάχυα, η αλυκή, οι αμμοθίνες και τα πετρώματα στο Φαρακλό συνθέτουν μοναδικές και υπέροχες εικόνες. Δύσκολα θα βρείτε άλλο νησί με τόσο εντυπωσιακά και διαφορετικά φυσικά τοπία. Και, φυσικά, θα γνωρίσετε τα εξαιρετικά της προϊόντα όπως το αλεύρι, το ταχίνι, το ΠΟΠ καλαθάκι Λήμνου, αλλά και τα τοπικά φαγητά όπως το κατιμέρι από το Πλατύ, μια τηγανητή ζύμη με μελίχλωρο σερβιρισμένη με καλαθάκι και θυμαρίσιο μέλι». Τα λόγια της αρκούσαν για να εξάψουν τη φαντασία μας. Κάτι μέσα μου έλεγε ότι η Λήμνος θα μπει στην καρδιά μας.
Στους Μύλους της οικογένειας Σταματέρη
Η καλλιέργεια σιτηρών στο νησί χρονολογείται από τους αρχαίους χρόνους. Σιτοβολώνας της πόλης κράτους της Αθήνας, από την οποία αργότερα κατακτήθηκε, η Λήμνος έχει μέχρι σήμερα αμέτρητα στρέμματα σπαρμένα με πολύτιμες ποικιλίες σίτου, οι οποίες ευδοκιμούν τόσο εξαιτίας των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών του εδάφους της όσο και λόγω του κλίματος της περιοχής. Επισκεφθήκαμε τους Μύλους Σταματέρη για να γνωρίσουμε από κοντά εκείνους που βρίσκονται πίσω από το ομώνυμο αλεύρι που φτάνει στα σπίτια μας.
Η καλλιέργεια σιτηρών στο νησί χρονολογείται από τους αρχαίους χρόνους και ολόκληρη η Λήμνος είναι διάσπαρτη με μύλους. Φωτό: Χρήστος Καββούρης
Ο μικρός μύλος που θεμελιώθηκε το 1910 από Μικρασιάτες πρόσφυγες πέρασε στα χέρια της οικογένειας το 1960, όταν ο παππούς Νικόλαος αποφάσισε να απαρνηθεί τη θάλασσα και να ασχοληθεί με κάτι που μπορούσε να εξελίξει. Έτσι και έκανε, αναβαθμίζοντας σταδιακά τις εγκαταστάσεις και την τεχνολογία του, για να εντείνει ακόμα περισσότερο τις διαδικασίες εκσυγχρονισμού ο γιος του, Ευάγγελος, ο οποίος μπήκε στη δουλειά το 1980. Ακόμα πιο φιλόδοξος, ο Ευάγγελος αποφάσισε να προχωρήσει στην τυποποίηση των προϊόντων του μύλου, και έτσι από το 1993 το αλεύρι Σταματέρη βρήκε τη θέση του στα σουπερμάρκετ.
Από το 1993 το αλεύρι της οικογένειας Σταματέρη τυποποιήθηκε και βρήκε τη θέση του στα σούπερ μάρκετ. Φωτό: Χρήστος Καββούρης
Σήμερα, στα ηνία της επιχείρησης βρίσκεται η τρίτη γενιά της οικογένειας, ο Νικόλας Σταματέρης, με σπουδές στη Γεωπονία και την Τεχνολογία Τροφίμων, και η αδελφή του, Μαρία, που επίσης έχει ενεργό ρόλο σε όλη τη διαδικασία. Στο μύλο δεν επεξεργάζονται πλέον μόνο ντόπια σιτηρά αλλά και από διάφορα μέρη της Ελλάδας, αφού πρώτα ελέγξουν την ποιότητά τους και σιγουρευτούν ότι ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις τους.
Πλέον, οι Μύλοι Σταματέρη έχουν περάσει στην τρίτη γενιά, τον Νικόλα και την αδερφή του, Μαρία, ενώ η μητέρα τους, Αφροδίτη, είχε αναλάβει το φούρνο της οικογένειας. Φωτό: Χρήστος Καββούρης
Αξίζει να αναφέρουμε ότι το άλεσμα γίνεται ακόμη με τις δυο κυλινδρομηχανές που είχε αγοράσει ο παππούς και τις άλλες δύο που είχε προσθέσει ο πατέρας. Το σωστό, μελετημένο άλεσμα παίζει μεγάλο ρόλο στην επιτυχία του τελικού αποτελέσματος και το κίτρινο αλεύρι από το σκληρό σιτάρι με τα πολλά σιμιγδάλια είναι ένα αξεπέραστο προϊόν που αγαπούν και προτιμούν πολλοί μάγειρες και σεφ.
Το άλεσμα γίνεται ακόμη με τις δύο κυλινδρομηχανές που είχε αγοράσει ο παππούς Νικόλαος και τις άλλες δύο που πρόσθεσε ο πατέρας, Ευάγγελος Σταματέρης, ενώ η τρίτη γενιά πια, ο Νικόλας και η Μαρία, ελέγχουν όλα τα στάδια της παραγωγής. Φωτό: Χρήστος Καββούρης
Αν σκεφτούμε ότι όλη η διαδικασία περνά από τα χέρια των δύο παιδιών, θα εντυπωσιαστούμε τόσο από το μέγεθος παραγωγής όσο και από την υψηλή ποιότητα των προϊόντων τους, που ακούραστα συλλέγουν βραβεία. Κοντά τους πάντα η μητέρα τους, Αφροδίτη, που έφτασε στο νησί ως νύφη για να ασχοληθεί στη συνέχεια και εκείνη με το μύλο αλλά και με το φούρνο της οικογένειας, ζυμώνοντας καθημερινά, όταν είχαν ανοίξει ένα πρατήριο.
Η μητέρα των δύο παιδιών, Αφροδίτη, αγαπά το ζυμάρι και μας φίλεψε παραδοσιακά πιταρούδια. Φωτό: Χρήστος Καββούρης
Η Αφροδίτη μάς φίλεψε, μάλιστα, τα τυροπιτούδια που είχε φτιάξει με τα χεράκια της αλλά και τηγανίτες με μέλι, για να δοκιμάσουμε τη νοστιμιά που έχει το αλεύρι τους και να εκτιμήσουμε ακόμα μια φορά την αξία του. «Για τους μεγάλους μικρός και για τους μικρούς μεγάλος», όπως συνήθιζε να λέει ο πατέρας της οικογένειας, Ευάγγελος, ο Μύλος Σταματέρη θα συνεχίσει να μας προσφέρει τα πολύτιμα αγαθά του: αλεύρι αγνό κίτρινο, για όλες τις χρήσεις και ολικής άλεσης.
Τα τυροπιτούδια της Αφροδίτης
Φωτό: Χρήστος Καββούρης
Χρόνος προετοιμασίας: 40΄
Χρόνος τηγανίσματος: 30΄
Βαθμός δυσκολίας: **
Υλικά για 20 τμχ.
Για το φύλλο
- 500 γρ. αγνό κίτρινο αλεύρι Λήμνου Σταματέρης
- 1 κ.σ. ξίδι
- 1/2 κ.γ. αλάτι
- 1/2 κούπα ε.π. ελαιόλαδο + επιπλέον για το τηγάνισμα
- Νερό
Για τη γέμιση
- 350 γρ. φρέσκο τυρί ή καλαθάκι Λήμνου ή φέτα
- 2 αβγά χτυπημένα
- 1/2 κούπα δυόσμο ψιλοκομμένο
- Λίγο πιπέρι
Εκτέλεση
- Ανακατεύουμε σε μια μπασίνα το αλεύρι, το ξίδι, το αλάτι και το ελαιόλαδο. Προσθέτουμε στη συνέχεια σταδιακά νερό δουλεύοντας παράλληλα το μείγμα με τα χέρια μέχρι να αποκτήσουμε μια ομοιογενή όχι πολύ σκληρή ζύμη που να μην κολλά στα δάχτυλα. Τη σκεπάζουμε με νοτισμένη πετσέτα και την αφήνουμε να ξεκουραστεί μέχρι να ετοιμάσουμε τη γέμιση.
- Τρίβουμε σε ένα μπολ το τυρί και προσθέτουμε τα χτυπημένα αβγά, το δυόσμο και λίγο πιπέρι. Ανακατεύουμε να ενοποιηθούν.
- Χωρίζουμε τη ζύμη σε μικρές μπάλες, μία για κάθε τυροπιτούδι. Ανοίγουμε κάθε μπάλα (όσες δεν δουλεύουμε τις καλύπτουμε με μια ελαφρώς νοτισμένη πετσέτα) σε τετράγωνο φύλο πάχους περίπου 1/2 εκ. Βάζουμε στο κέντρο λίγο γέμιση και κλείνουμε τις τέσσερις άκρες μαζί προς το κέντρο.
- Τηγανίζουμε τα τυροπιτούδια σε ελαιόλαδο μέχρι να ροδίσουν και από τις δύο πλευρές.
Πηγή: tovima.gr
