Η ψυχική υγεία περιλαμβάνεται στον ορισμό του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (Π.Ο.Υ.) για την υγεία. Υγεία είναι: «Η κατάσταση της πλήρους σωματικής, ψυχικής και κοινωνικής ευεξίας και όχι απλώς η απουσία ασθένειας".Ο όρος «ψυχική υγεία» αναφέρεται σε ένα ευρύ φάσμα δραστηριοτήτων που άμεσα ή έμμεσα σχετίζονται με την ψυχική ευεξία. Οι δραστηριότητες αυτές περιλαμβάνουν την πρόληψη των ψυχικών διαταραχών, τη θεραπεία και την αποκατάσταση, με τελικό στόχο την προώθηση της ευημερίας των ατόμων που πάσχουν από ψυχικές διαταραχές.
Το θέμα που επιλέχθηκε για την Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας το 2014 είναι «Ζώντας με τη Σχιζοφρένεια».
Η σχιζοφρένεια είναι μια σοβαρή μορφή της ψυχικής ασθένειας που επηρεάζει περίπου 7 τοις χιλίοις του πληθυσμού των ενηλίκων, κυρίως στην ηλικιακή ομάδα 15-35 ετών. Αν και η συχνότητα εμφάνισης είναι χαμηλή, ο επιπολασμός είναι υψηλός λόγω της χρονιότητας.
Είναι μια σοβαρή ψυχική διαταραχή που χαρακτηρίζεται από βαθιές διαταραχές στον τρόπο σκέψης, οι οποίες επηρεάζουν τη γλώσσα, την αντίληψη και την αίσθηση του εαυτού. Η νόσος καθιστά δύσκολο πολλές φορές το διαχωρισμό μεταξύ πραγματικών και μη πραγματικών γεγονότων και επηρεάζει τόσο τη σκέψη και τη λογική, όσο και το συναίσθημα και τη συμπεριφορά του ατόμου.
Ο ασθενής με σχιζοφρένεια συνήθως πιστεύει σε παράλογα πράγματα (παραληρητικές ιδέες) και αντιλαμβάνεται αισθήσεις οι οποίες δεν υπάρχουν στην πραγματικότητα (ψευδαισθήσεις).
Τα στοιχεία που δίνει ο Π.Ο.Υ. είναι τα εξής:
• Η σχιζοφρένεια επηρεάζει περίπου 26 εκατομμύρια ανθρώπους παγκοσμίως.
• Είναι μια θεραπεύσιμη διαταραχή. Η θεραπεία είναι πιο αποτελεσματική στα αρχικά της στάδια.
• Περισσότερο από το 50% των ατόμων με σχιζοφρένεια δε λαμβάνουν την κατάλληλη φροντίδα.
• 90% των ατόμων με σχιζοφρένεια που μένουν χωρίς θεραπεία κατοικούν στις αναπτυσσόμενες χώρες.
• Η φροντίδα των ατόμων με σχιζοφρένεια σε κοινοτικό επίπεδο παρέχεται με την ενεργό συμμετοχή της οικογένειας και της κοινότητας.
Επιπλέον, οι πάσχοντες έχουν μία αίσθηση κοινωνικής απομόνωσης εξαιτίας των προκαταλήψεων και των διακρίσεων που βιώνουν λαμβάνοντας πολύ λιγότερη προσοχή σε σχέση με την υγεία τους, σαν να είναι «παιδιά ενός κατώτερου Θεού». Μια τέτοια παραμέληση μπορεί να έχει σοβαρές επιπτώσεις για το άτομο που υποφέρει, για τους ανθρώπους που το φροντίζουν και για την κοινωνία εν γένει.
Οι περισσότεροι άνθρωποι, όμως, που πάσχουν από σχιζοφρένεια ανταποκρίνονται καλά στη θεραπεία τους και η πρόληψη μελλοντικών υποτροπών αποτελεί έναν κρίσιμο στόχο της θεραπείας. Υπάρχουν διαθέσιμες αποτελεσματικές παρεμβάσεις (φαρμακολογικές και ψυχοκοινωνικές). Ωστόσο, η πλειοψηφία των ατόμων με χρόνια σχιζοφρένεια δε λαμβάνει θεραπεία και αυτό συμβάλλει στη χρονιότητα της νόσου.
Στα πλαίσια αυτά πρέπει να ληφθούν υπόψη πρώτον ότι η πρόληψη (πρωτοβάθμια, δευτεροβάθμια και τριτοβάθμια) της σχιζοφρένειας, η θεραπεία (με βιολογικές, ψυχοκοινωνικές και άλλες μεθόδους) και η προώθηση της υγείας είναι όχι μόνο αναγκαίες αλλά και ότι η ανάρρωση από τη σχιζοφρένεια είναι εφικτή και η ψυχοκοινωνική αποκατάσταση των ιδρυματοποιημένων ασθενών εντός της κοινότητας μπορεί να επιτευχθεί από τους περισσότερους ανθρώπους.
Οι κοινωνικές επιπτώσεις της σχιζοφρένειας είναι σοβαρές και εκπτύσσονται σε μεγάλο βάθος χρόνου. Η αντιμετώπισή της έχει οικονομικό κόστος, όμως ακόμη μεγαλύτερο κόστος έχει η μη αντιμετώπισή της. Το ίδιο ισχύει και για τις προληπτικές παρεμβάσεις που ασφαλώς στοιχίζουν λιγότερο από τη θεραπεία και την αποκατάσταση.
Η σχιζογρένεια είναι μια βιωματική εμπειρία τόσο για τον ασθενή, όσο και για την οικογένεια του, αλλά και για τους επαγγελματίες ψυχικής υγείας, οι οποίοι βιώνουμε τόσο τις επιπτώσεις της νόσου όσο και τη στιγματοποίηση που αυτή συνεπάγεται. Στιγματοποίηση, η οποία συχνά οδηγεί τους ασθενείς στη σιωπή και αναδεικνύει τους φροντιστές τους (συγγενείς, επαγγελματίες ψυχικής υγείας) στη φωνή διεκδίκησης των δικαιωμάτων τους. Δικαιώματα που έχουν να κάνουν με την ισότιμη πρόσβαση στην υγεία, στην εργασία, στη ζωή.
Εν κατακλείδι, όπως τονίζει ο Καθηγητής Ψυχιατρικής κα Πρόεδρος της Παγκόσμιας Ομοσποινδίας Ψυχικής Υγείας κ. Γεώργιος Χριστοδούλου, στο μήμυμα του το θέμα “Είναι σημαντικό εξ' αιτίας των σοβαρών και οδυνηρών επιπτώσεων που συνεπάγεται αυτή η διαταραχή για την οικογένεια, τους φροντιστές, την κοινωνία αλλά κυρίως για τον ίδιο τον ασθενή. Μέτρο της οδύνης του ασθενούς είναι η αυτοκτονικότητα, μια πραγματικότητα που πολλοί θέλουν να αγνοούν.
Είναι επίσης επίκαιρο επειδή αυτή τη χρονική περίοδο διεθνώς αλλά και στη χώρα μας βρισκόμαστε σε μια φάση μετάβασης από την ασυλιακή στην κοινοτική φροντίδα. Η μετάβαση αυτή σε πολλές χώρες ακυρώθηκε ή επιβραδύνθηκε εξ' αιτίας της οικονομικής κρίσης. Πρέπει λοιπόν να εκτιμηθούν οι επιπτώσεις της κρίσης στους ασθενείς με σχιζοφρένεια και τους συγγενείς τους και να κοινοποιηθούν τα αποτελέσματα στους αρμόδιους για τη λήψη αποφάσεων. Θα ήταν καταστροφικό αν αυτοί που «ζουν με τη Σχιζοφρένεια» εξακολουθήσουν να ζουν πίσω από τις βαρειές πόρτες του ασύλου ή (ακόμη χειρότερα) αν ξαναγυρίσουν σε αυτό.”
Με την ευκαιρία της Παγκόσμιας Ημέρας Ψυχικής Υγείας 2014, το Γενικό Νοσοκομείο Λήμνου και το Ψυχιατρικό Τμήμα του, σας καλούν στηνενημερωτική εκδήλωση για τη Σχιζοφρένεια, την Κυριακή 12 Οκτωβρίου 2014, ώρα 19.00, στο κινηματοθέταρο “ΜΑΡΟΥΛΑ”, για ενημέρωση-συζήτηση σχετικά με τη νόσο.
Στα πλαίσια της εκδήλωσης θα πραγματοποιηθεί δωρεάν προβολή της ταινίας “Το Νησί των Καταραμένων” (παραγωγής 2010, σκηνοθεσία Μάρτιν Σκορτσέζε, με τους Λεονάρντο Ντι Κάπριο, Μάρκ Ράφαλο, κα).
