Η Covid, για κάποιους, θα μοιάζει με μακρινή ανάμνηση. Για άλλους, θα φέρει πίσω οδυνηρές αναμνήσεις απομόνωσης και χαμένων αγαπημένων προσώπων.
Μέρος της εργασίας της έρευνας για την πανδημία Covid είναι να ανακαλύψει πώς ελήφθησαν οι βασικές αποφάσεις.
Τα στοιχεία που παρουσιάστηκαν στις ακροάσεις της περασμένης εβδομάδας ήταν αξιοσημείωτα.
Για να ανακεφαλαιώσουμε μερικά:
- "Η Ντάουνινγκ Στριτ βρισκόταν σε χάος", "Δεν υπήρχε σχέδιο για την αντιμετώπιση του κορονοϊού" και "Χρειάστηκε πολύς χρόνος για να ξεκινήσει να εφαρμόζεται το πρώτο lockdown".
- Ο Μπόρις Τζόνσον ήταν "αδύναμος και αναποφάσιστος" και "άλλαζε συχνά γνώμη", ο πρώην πρωθυπουργός προφανώς έθετε υπό αμφισβήτηση το ενδεχόμενο να τεθεί εκτός λειτουργίας η οικονομία για να σωθούν άνθρωποι που θα "πέθαιναν ούτως ή άλλως", και "ο υπουργός Υγείας Ματ Χάνκοκ είπε πράγματα που αποδείχθηκαν αναληθή".
- Υποστηρίχθηκε ότι η ατμόσφαιρα στο Νο 10 ήταν "τοξική και σεξιστική". Ο Ντόμινικ Κάμινγκς, ο πιο ισχυρός σύμβουλος του Τζόνσον , χρησιμοποίησε την πιο χυδαία γλώσσα για να αναφερθεί στους συναδέλφους του και στους υπουργούς της κυβέρνησης.
Η εικόνα δεν είναι όμορφη
Mάθαμε πολλά για το πώς ήταν η Ντάουνινγκ Στριτ εκείνη την εποχή στα μάτια των ανθρώπων που εργάζονταν εκεί. Και η εικόνα δεν είναι όμορφη.
Τα μηνύματα WhatsApp καθιστούν σαφές ότι οι βασικοί παίκτες ήταν έντονα διχασμένοι και πολλές φορές διαφωνούσαν με τον εαυτό τους. Ο κ. Κάμινγκς ήταν καυστικός για ορισμένους από τους ανθρώπους που εργάζονταν στο Ουάιτχολ και έξαλλος για το τι συνέβαινε στα παρασκήνια. Κατά τον Κάμινγκς, οι ανώτεροι δημόσιοι υπάλληλοι ανησυχούσαν ότι το περιβάλλον ήταν "μάτσο" και "σεξιστικό" και διατύπωναν φόβους για μια μισογυνιστική κουλτούρα.
Επίσης ο πρώην σύμβουλος του Μπόρις Τζόνσον περιέγραψε μια εικόνα ανώτερων συμβούλων που δεν εμπιστεύονταν ο ένας τον άλλον, δεν συμφωνούσαν και μερικές φορές δεν μιλούσαν καν - την ώρα που εκτυλισσόταν η μεγαλύτερη κρίση των τελευταίων δεκαετιών. Όταν ο κυβερνητικός μηχανισμός έπρεπε να συσπειρωθεί για να ανταποκριθεί στην πανδημία - ήταν ίσως τόσο διχασμένος όσο ποτέ άλλοτε.
Τι αντίκτυπο είχε αυτό;
Υποστηρίζεται ότι η κουλτούρα του μάτσο οδήγησε σε υπερβολική αυτοπεποίθηση στα πρώτα στάδια της πανδημίας - την οποία η ανώτερη δημόσιος υπάλληλος Έλεν ΜακΝαμάρα περιγράφει ως μια "de facto" παραδοχή ότι "θα τα καταφέρναμε περίφημα".
Η ΜακΝαμάρα υποστήριξε επίσης σθεναρά ότι τα συμφέροντα βασικών ομάδων όπως οι γυναίκες, οι εθνικές μειονότητες και τα μειονεκτούντα άτομα αγνοούνται, επειδή δεν εκπροσωπούνται στις συζητήσεις υψηλού επιπέδου.
Τίποτα από όλα αυτά δεν δίνει την εντύπωση μιας κυβέρνησης που εργαζόταν αποτελεσματικά. Αλλά τα προβλήματα φαίνεται να είναι βαθύτερα.
Είχε η κυβέρνηση ένα κατάλληλο σχέδιο για την αντιμετώπιση της πανδημίας; Γνωρίζαμε εδώ και καιρό ότι ο σχεδιασμός του Ηνωμένου Βασιλείου είχε βασιστεί σε μια επιδημία ιού που μοιάζει με γρίπη και όχι σε άλλες ασθένειες όπως η Covid.
Διάφοροι βοηθοί είπαν ότι ο κ. Χάνκοκ επέμενε ότι υπήρχε σχέδιο. Αλλά πολλοί έχουν επίσης καταλήξει στο συμπέρασμα ότι δεν υπήρχε. Η κ. ΜακΝαμάρα κατέληξε σε ένα καταδικαστικό συμπέρασμα όταν συμφώνησε ότι ο πρώην υπουργός Υγείας συχνά έλεγε πράγματα που αποδείχθηκαν αναληθή. Ο κ. Χάνκοκ θα έχει την ευκαιρία να υπερασπιστεί τον εαυτό του έναντι αυτών των ισχυρισμών σε λίγες εβδομάδες.
Οι ενέργειες του πρώην πρωθυπουργού Μπόρις Τζόνσον ήταν φυσικά επίσης κρίσιμες. Έχουμε ακούσει πολλούς βασικούς συνεργάτες να ισχυρίζονται ότι ο κ. Τζόνσον ήταν αναποφάσιστος, αργούσε πολύ να λάβει αποφάσεις και συχνά “περιφερόταν” μεταξύ πολύ διαφορετικών θέσεων.
Tην περασμένη εβδομάδα αποκαλύφθηκαν σημειώσεις που έλεγαν ότι ο επικεφαλής επιστημονικός σύμβουλος της κυβέρνησης, σερ Πάτρικ Βάλανς, θεωρούσε ότι ο κ. Τζόνσον συμφωνούσε με τους βουλευτές που πίστευαν ότι η πανδημία Covid ήταν ο τρόπος της φύσης να αντιμετωπίσει τους ηλικιωμένους.
Ο σερ Πάτρικ, δουλειά του οποίου ήταν να συμβουλεύει τον Τζόνσον σε θέματα ζωής και θανάτου, τον βρήκε "αδύναμο και αναποφάσιστο".
Φαίνεται απίστευτο, αλλά ο κ. Κάμινγκς είπε στην εξεταστική επιτροπή ότι δεν πίστευε ότι άξιζε να συμπεριλάβει τον πρωθυπουργό στις συζητήσεις για την Covid τον Φεβρουάριο του 2020 – “επειδή απλώς θα εμπόδιζε τη διαδικασία”.
Για τους επικριτές του κ. Τζόνσον - αυτό θα επιβεβαιώσει μερικούς από τους χειρότερους φόβους τους- ότι ήταν ο λάθος άνθρωπος για τη δουλειά. Τουλάχιστον, μας λέει ότι οι ανώτεροι άνθρωποι γύρω του είχαν σοβαρές ανησυχίες.
Ο κ. Τζόνσον θα υπερασπιστεί τον εαυτό του πριν από τα Χριστούγεννα. Αλλά έχουν δημοσιοποιηθεί αποσπάσματα της κατάθεσής του, στην οποία υποστηρίζει ότι κάθε υπεύθυνος ηγέτης θα συζητούσε τα υπέρ και τα κατά του εγκλεισμού. "Απλώς δεν είχαμε καλές επιλογές και ήταν απαραίτητο ανά πάσα στιγμή να σταθμίσουμε τις βλάβες που θα προκαλούσε κάθε επιλογή", υποστηρίζει.
Αφιλτράριστες επικοινωνίες αποκαλύπτονται πλήρως
Έχουμε ξανακούσει κάποιες από αυτές τις ιστορίες. Δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι ο κ. Κάμινγκς δεν εκτιμούσε τους ανώτερους υπουργούς και δημοσίους υπαλλήλους – και δεν ντρέπεται να το πει. Οι διαφωνίες και οι εντάσεις στο Νο 10 είχαν γίνει ευρέως γνωστές εκείνη την περίοδο. Πολλοί υποστήριζαν σταθερά ότι ο κ. Τζόνσον ήταν ο λάθος άνθρωπος τη λάθος στιγμή.
Αλλά η σκληρή εικόνα που παρουσιάστηκε στις ακροάσεις της περασμένης εβδομάδας - ενός δυσλειτουργικού, διχασμένου και χαοτικού Νο 10 - είναι μια επίκαιρη υπενθύμιση των γεγονότων του 2020.
Οι λεπτομερείς και ταυτόχρονες επικοινωνίες, τα αθυρόστομα μηνύματα WhatsApp, τα ημερολόγια ανήσυχων επιστημόνων και οι κακογραμμένες καταγραφές των συνεδριάσεων στις οποίες συμμετείχαν υπουργοί θα ξυπνήσουν μνήμες από εκείνες τις σουρεαλιστικές, ζοφερές ημέρες της κρίσης - και θα μας βοηθήσουν να ανακαλύψουμε λίγα περισσότερα για το τι συνέβαινε στην Downing Street.
Ίσως είναι η μοναδική φορά που θα δούμε τέτοιες αφιλτράριστες επικοινωνίες να αποκαλύπτονται πλήρως - πολλοί στο Westminster έχουν ενεργοποιήσει τη λειτουργία "εξαφάνισης μηνυμάτων" στο WhatsApp τους τελευταίους μήνες.
Αυτό δεν σημαίνει, ωστόσο, ότι δεν θα αποκαλυφθούν πολλά περισσότερα πριν από το επόμενο έτος, με τους ανώτερους υπουργούς να ετοιμάζονται να δώσουν τη δική τους εκδοχή των γεγονότων τις επόμενες εβδομάδες.
Στη φωτογραφία ο Ντόμινικ Κάμινγκς, ο ανώτερος σύμβουλος του πρώην πρωθυπουργού Μπόρις Τζόνσον, κατέθεσε άκρως αποκαλυπτικά στοιχεία στις ακροάσεις της περασμένης εβδομάδας για την πανδημία Covid
