Οι εικασίες μας για τον λόγο της άρνησής του αυτής θα μας οδηγήσουν να του συμπεριφερθούμε με τον τρόπο που θεωρούμε σωστό. Συνεπώς αν θεωρήσουμε ότι το παιδί αρνείται να πάει σχολείο από νάζι θα το πιέζουμε συνεχώς να πάει, αν θεωρήσουμε ότι η άρνησή του πηγάζει από την αρνητική του σχέση με τον εκπαιδευτικό τότε θα ρίξουμε όλες τις ευθύνες στον εκπαιδευτικό. Στις παραπάνω περιπτώσεις μπορεί να μην ισχύει τίποτα από τα δύο. Η επιμονή μας, ωστόσο, να μη λαμβάνουμε υπόψιν την πραγματική αιτία της άρνησης κατόπιν συζήτησης με το παιδί, θα οδηγήσει στην παγίωση της ανάλογης συμπεριφοράς.
Ομοίως, αν πούμε σε ένα παιδί πολλές φορές ότι είναι «άχρηστο», το παιδί μετά από λίγο όχι μόνο θα το πιστέψει ότι είναι, αλλά θα αρχίσει να συμπεριφέρεται και σαν να είναι. Μέσα από το παραπάνω παράδειγμα αισθητοποιείται επακριβώς η έννοια της αυτοεκπληρούμενης προφητείας.
Πραγματικά πόσες φορές δεν έχουμε συλλάβει τον εαυτό μας να σκέφτεται με παρόμοιο τρόπο για κάποιο άτομο, παιδί ή ενήλικα.
«Ο Γιώργος είναι καλό παιδί, αλλά δεν είναι καλός στο σχολείο, δεν θα μάθει» και πραγματικά ο Γιώργος δεν μαθαίνει.
«Ο Πέτρος θα γίνει τεμπέλης όπως ο πατέρας του» και όντως γίνεται.
Αναλογιστήκαμε, όμως, αν εμείς σαν εκπαιδευτικοί και γονείς δώσαμε στον Γιώργο τα κίνητρα για να μάθει; Προσπαθήσαμε να τον διδάξουμε με έναν διαφορετικό τρόπο;
Δώσαμε στον Πέτρο ευθύνες και αρμοδιότητες;
Λέμε στο παιδί μας που είναι νευρικό να μη φωνάζει συνέχεια αλλά όταν το παρακινούμε για την αποδεκτή συμπεριφορά εμείς φωνάζουμε ακόμη περισσότερο αλλά απογοητευόμαστε που δεν ανταποκρίνεται στις παραινέσεις μας.
Εμείς οι ίδιοι, συνεπώς, γινόμαστε το μέσον που θα οδηγήσει στην επαλήθευση της εκάστοτε «προφητείας» γι’ αυτό θα πρέπει να στεκόμαστε πιο κριτικά απέναντι στις κρίσεις και στις πεποιθήσεις μας.
_______________________
Η Πηνελόπη Τσακανίκα είναι Ειδική Παιδαγωγός, Απόφοιτη του Τμήματος Ειδικής Αγωγής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, με Μεταπτυχιακές Σπουδές στις Επιστήμες της Αγωγής - Ειδική Εκπαίδευση του Πανεπιστημίου Λευκωσίας και Εξειδικευμένη Επιμόρφωση σε θέματα Διδακτικών Παρεμβάσεων και Συμβουλευτικής Γονέων από το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών.
