Σπανιότερα, λοιπόν, θα ελκύσει την προσοχή των παραπάνω ένα παιδί το οποίο μπορεί να χαρακτηριστεί ως καλόβολο, ήσυχο, πειθαρχημένο, πειθήνιο, «καλό» και υποτακτικό. Κι όμως, και ο εν λόγω τύπος παιδιού δύναται να εμφανίσει προβλήματα συμπεριφοράς ή ψυχικές διαταραχές με αντίκτυπο κυρίως στην ψυχοσύνθεση και τον εσωτερικό κόσμο του ιδίου (άγχος, υπερβολική εσωστρέφεια, αποφυγή κοινωνικής αλληλεπίδρασης, ανάπτυξη νευρώσεων κ.α.).
Τι εννοούμε με τον όρο συμμόρφωση;
Ο όρος συμμόρφωση χρησιμοποιείται ποικιλοτρόπως κατά βάση, όμως, σημαίνει την ικανότητα του ατόμου να υποκύπτει στις πιέσεις της ομάδας ενστερνιζόμενο τις κοινωνικές νόρμες και τα κοινωνικά πρότυπα που απορρέουν από αυτή. Με αυτή την έννοια αντιλαμβανόμαστε ότι η συμμόρφωση ως ένα βαθμό είναι απαραίτητη για την ομαλή λειτουργία της κοινωνίας.
Στο σημείο αυτό θα πρέπει να αναφερθεί ότι οι ενήλικες (γονείς και εκπαιδευτικοί) πολλές φορές λαμβάνουν ευχαρίστηση παρατηρώντας τη διάπλαση ενός πραγματικά υποτακτικού παιδιού, θεωρώντας την παραπάνω κατάσταση ως προσωπική επιτυχία που εσωκλείει την αποτελεσματικότητα του ρόλου τους.
Πότε η συμμόρφωση αγγίζει τα όρια του παθολογικού;
Για να μπορέσουμε να αποφανθούμε προς το παραπάνω ερώτημα θα πρέπει προηγουμένως να απαντήσουμε σε μια σειρά ερωτημάτων. Πιο συγκεκριμένα, θα πρέπει να εντοπίσουμε: απέναντι σε ποιον, πόσο συχνά, κάτω από ποιες συνθήκες και ποια πλαίσια τείνει να συμμορφώνεται το παιδί.
Αν παρατηρήσουμε ότι αυτή καταλήγει σε απώλεια της ατομικότητας του παιδιού, σε άκριτη υποταγή προς τους άλλους και σε απάρνηση προσωπικών επιθυμιών τότε θα πρέπει να θορυβηθούμε.
Στόχος όλων σε κάθε περίπτωση δεν πρέπει να είναι η διάπλαση ενός παιδιού «ρομπότ», αλλά ενός παιδιού με κριτική σκέψη.
Αντιλαμβανόμαστε, λοιπόν, την αναγκαιότητα επίλυσης του παράδοξου στα πλαίσια της κοινωνίας και του εκπαιδευτικού συστήματος καθώς από τη μια επιδιώκεται η συμμόρφωση σε υψηλό βαθμό ενώ από την άλλη και τα δύο πλαίσια παρουσιάζονται ως υπέρμαχοι της ατομικότητας και των ατομικών ελευθεριών.
_______________________
Η Πηνελόπη Τσακανίκα είναι Ειδική Παιδαγωγός, Απόφοιτη του Τμήματος Ειδικής Αγωγής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, με Μεταπτυχιακές Σπουδές στις Επιστήμες της Αγωγής - Ειδική Εκπαίδευση του Πανεπιστημίου Λευκωσίας και Εξειδικευμένη Επιμόρφωση σε θέματα Διδακτικών Παρεμβάσεων και Συμβουλευτικής Γονέων από το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών.
