Η εμπειρία από τις εμφανίσεις της νόσου το 1989, το 2006-2007 και το 2013 στο Ισραήλ, όπως μεταφέρθηκε από τον Ισραηλινό προσκεκλημένο και τα νέα επιδημιολογικά στοιχεία μιας ασθένειας άγνωστης μέχρι τώρα στην Ευρώπη, που έχει ομοιότητα όμως με την γνωστή μας ευλογιά, τόσο ως προς την αιτιολογία (ιός Capripoxvirus), συμπτώματα (υψηλός πυρετός, επώδυνα οζίδια δερματικά ) όσο και ως προς την αντιμετώπιση (ολοκληρωτική θανάτωση των ζώων του κοπαδιού, αν έστω σε ένα βρεθεί το γονιδίωμα του ιού και καταστροφή στρωμνής, ζωοτροφών κλπ) πρέπει να μας ανησυχήσει και να μας κρατά σε ετοιμότητα και εγρήγορση.
Η Λήμνος, είχε πρόσφατα (Νοέμβριος 2014) κρούσμα ευλογιάς, μετά από 18 ολόκληρα χρόνια σε κοπάδι προβάτων. Η λήψη και η εφαρμογή των ενδεδειγμένων μέτρων, απέτρεψαν την εξάπλωση σε άλλα κοπάδια, η είσοδος της νόσου, σχετίστηκε με μηχανική μεταφορά του ιού από άτομο ή όχημα προερχόμενο από μολυσμένη εκτροφή προβάτων στη Βόρεια Ελλάδα. Δεν επιβεβαιώθηκε μεταφορά ζωοτροφών ή ζώων από ύποπτη περιοχή. Ο καταρροϊκός πυρετός είχε εμφανιστεί ήδη από τις αρχές Σεπτεμβρίου και μέχρι τέλος Νοεμβρίου, προσέβαλε 90 εκτροφές προβάτων και 2 βοοειδών. Ήταν η πρώτη φορά για τη Λήμνο σε αντίθεση με τη γειτονική Λέσβο, που εμφανίστηκε καταρροϊκός πυρετός και αποδείχθηκε καταστροφικός. Μέχρι το Σεπτέμβριο του 2014, η Λήμνος ήταν απαλλαγμένη από νοσήματα των ζώων υποχρεωτικής δήλωσης, με μόνες εξαιρέσεις την προϊούσα πνευμονία (Maedi-Visna) σε μερικά κοπάδια προβάτων, την παραφυματίωση σε ελάχιστα κοπάδια αιγοπροβάτων και την μυξωμάτωση στα αγριοκούνελα.
Στις 17 Απριλίου 2015, επισκέφθηκε το νησί πλήθος κόσμου, από Αυστραλία, Νέα Ζηλανδία, Ινδία, Καναδά, Μεγάλη Βρετανία κ.ά. για να παρευρεθεί στις τριήμερες εκδηλώσεις για τα 100 χρόνια από την πολύνεκρη σύγκρουση στην χερσόνησο της Καλλίπολης και να τιμήσει τους νεκρούς στα συμμαχικά νεκροταφεία στο Πορτιανό και το Μούδρο. Εκδηλώσεις ανάλογες έχουν προγραμματιστεί επίσης στην Καλλίπολη και αναμένεται πολλοί να επισκεφτούν και τις δυο χώρες. Αναμφισβήτητα οι εκδηλώσεις αυτές, επηρεάζουν τις διμερείς και διεθνείς σχέσεις των κρατών που συμμετέχουν. Η επιτυχής διοργάνωση και πραγματοποίηση, συνοδεύεται συχνά από σύναψη εμπορικών συμφωνιών και πρωτοκόλλων συνεργασίας. Τις ανοιξιάτικες αυτές ημέρες, οι αγελάδες οδηγούνται για βοσκή στα λειβάδια. Η άνοδος της θερμοκρασίας, το πλήθος και η αυξημένη δραστηριότητα των αιματοφάγων αρθροπόδων, οι αυξημένες βροχοπτώσεις και οι υδατοσυλλογές, δημιουργούν κατάλληλο υπόστρωμα για την εμφάνιση και εξάπλωση ιογενών νόσων όπως η οζώδης δερματίτιδα στα βοοειδή και ο καταρροϊκός πυρετός στα πρόβατα.
Η εξάπλωση της οζώδους δερματίτιδας με αρκετές εστίες σε πολλές περιοχές της Μικράς Ασίας, μέσα σε ένα χρόνο, οι συχνές μεταφορές βοοειδών από αγνώστου υγειονομικού καθεστώτος εκτροφές, για την κάλυψη των αναγκών σε κρέας μεγάλων αστικών κέντρων όπως η Κωνσταντινούπολη, η διακίνηση ακατέργαστων δερμάτων ασθενών μόσχων και η απουσία προληπτικών μέτρων (εφαρμογή εντομοκτονίας, απολυμάνσεων μεταφορικών μέσων και εντομοαπωθητικών στα μεταφερόμενα ζώα) δημιουργούν τις συνθήκες για τη μετάδοση της νόσου στις γειτονικές της Τουρκίας Ευρωπαϊκές χώρες.
Τα πιθανά σενάρια για την είσοδο της νόσου στη Λήμνο είναι:
- Μεταφορά εντός οχημάτων προερχομένων από Τουρκία αρθροπόδων (κουνούπια, μύγες, σκνίπες κ.α., βρέθηκε ότι μπορούν να ενοφθαλμίσουν από 2 έως 7 μέρες τον ιό από την ημέρα πρόσληψής του) από περιοχές όπου υπάρχουν ασθενή βοοειδή, βούβαλοι ή άγρια μηρυκαστικά (ελάφια κλπ ). Τα τελευταία δεν νοσούν αλλά μπορεί να παίξουν ρόλο στη μηχανική μετάδοση του ιού.
- Μεταφορά δερμάτων τα οποία δεν έχουν υποστεί κατεργασία για την αδρανοποίηση του ιού. Σε δέρματα από μόσχους που ήδη νοσούν, διασπείρουν τον ιό αλλά δεν έχουν ακόμη εκδηλώσει ορατές δερματικές αλλοιώσεις, υπό συνθήκες χαμηλού φωτισμού, υψηλής υγρασίας και μετρίων θερμοκρασιών, ο ιός μένει ενεργός για 3 τουλάχιστον εβδομάδες. Εδώ αξίζει να σημειωθεί η ανησυχία των Άγγλων τον Ιανουάριο του 2014,όταν η νόσος ακόμα βρισκόταν εντοπισμένη στα σύνορα Τουρκίας-Συρίας, όπως διατυπώθηκε σε μελέτη riskassessment εκτίμηση κινδύνου από την νόμιμη μεταφορά δερμάτων βοοειδών στη Μ. Βρετανία και τη μετάδοση του ιού στις εκτροφές των βοοειδών (www.defra.gov.uk)
- Από άτομα που επισκέπτονται βοοτροφικές εκμεταλλεύσεις στην Τουρκία και στη συνέχεια προτίθενται να επισκεφθούν εκμεταλλεύσεις στη Λήμνο, για διάφορους λόγους ( έρευνα φυλών, μεταφορά τεχνογνωσίας κλπ). Η με επαφή μεταφορά της νόσου ( ενδυμασία, υποδήματα) λιγότερο πιθανή, δευτερευούσης σημασίας, σε αντίθεση με την ευλογιά όπου παίζει σημαντικό ρόλο, πρέπει να ληφθεί επίσης υπόψη ως δυνητικός κίνδυνος.
- Σύμφωνα με τα προγράμματα των εκδηλώσεων, ο κίνδυνος της μηχανικής μεταφοράς της νόσου στη Λήμνο, ξεκινά θεωρητικά από τις 25 Απριλίου, τότε δηλαδή που ολοκληρώνονται οι εκδηλώσεις στην Καλλίπολη και αφορά άτομα που θα επισκεφτούν τη Λήμνο, προερχόμενα από Τουρκία, στα πλαίσια συνδυασμού του ιστορικού τουρισμού με άλλες μορφές τουρισμού π.χ. οικολογικού, birdwatching ή κατά την επιστροφή στην πατρίδα τους, ως ενδιάμεσου σταθμού. Γίνεται κατανοητό ότι πρέπει να ληφθούν μέτρα για την αποτροπή της εισόδου της νόσου, ώστε να προστατευτεί το ζωικό κεφάλαιο του νησιού και οι κτηνοτρόφοι από τις καταστρεπτικές συνέπειες μιας επιζωοτίας.
Στο αεροδρόμιο Ήφαιστος της Λήμνου και στο λιμάνι της Μύρινας, όπως και στο Τελωνείο, αναρτώνται ενημερωτικές αφίσες για τον κίνδυνο της οζώδους δερματίτιδας, σύμφωνα με τις οποίες, πολίτες που έχουν επισκεφτεί στην Τουρκία ή στην Μέση Ανατολή ή στην κατεχόμενη από τους Τούρκους, Βόρεια Κύπρο κτηνοτροφικές εκμεταλλεύσεις, πρέπει να το δηλώσουν στις Αρχές. Έλεγχος επίσης για την ύπαρξη στις αποσκευές νωπών κρεάτων ή και ακατεργάστων δερμάτων θα ήταν ένα επιπλέον μέτρο ασφαλείας προληπτικού χαρακτήρα. Εκτιμούμε ότι οι πολίτες των χωρών που επισκέπτονται τη χώρα μας και τη γείτονα, έχουν ενημερωθεί από τις αρμόδιες Αρχές των χωρών τους για την εμφάνιση σοβαρών νόσων που μεταδίνονται στον άνθρωπο και μπορεί να απειλήσουν τη ζωή του, όπως η γρίπη των πτηνών υψηλής παθογονικότητας (HPAI) στην Τουρκια.
